PKOS hastalarının genelde iyi diferansiye olan, iyi prognozlu endometrium kanseri için artmış riske sahip oldukları sonucuna varılmıştır. Polikistik over sendromu (PKOS) ve endometrium kanseri arasında obezite, diyabet, anovulasyon, hipertansiyon, nulliparite ve aile öyküsü gibi ortak multipl risk faktörlerini içeren kompleks bir ilişki mevcuttur. Bu ilişki ilk olarak Stein ve Leventhal’ın PKOS’un ilk tanımını yaptıktan 14 yıl sonra 1949 yılında ortaya konulmuş ve daha sonra da birçok çalışmada bu ilişki doğrulanmıştır. Yakın zamanda yapılan meta-analizde PKOS’da endometrium kanseri gelişme riski yaklaşık 3 kat yüksek bulunmuştur. Normal popülasyonda 100.000’de 17 olarak öngörülen risk PKOS grubunda 100.000’de 46 olarak bulunmuştur. Bunun dışında Avustralya’da yapılan bir çalışmada 50 yaşından önce endometrium kanseri gelişme riski PKOS’lu kadınlarda kontrol grubuna göre 4 kat yüksek bulunmuştur. Yalnız VKİ göz önününde bulundurulduğunda bu oran yaklaşık yarıya düşmektedir. Toplum tabanlı yapılan güncel bir çalışmada ise PKOS’daki endometrium kanseri riski 8.42 kat daha yüksek saptanmıştır. Sonuç olarak, PKOS hastalarının genelde iyi diferansiye olan, iyi prognozlu endometrium kanseri için artmış riske sahip oldukları sonucuna varılmıştır.
PKOS ile endometrium kanserinin ortak paydası, endometriumun yeterli progesteron olmamasından dolayı karşılanmamış estrojene uzun süre maruz kalmasıdır. PKOS’un esas özelliklerinden biri olan hiperan drojenizm de endometrium kanserinin ortak bulgusudur. PKOS’da yüksek miktarda LH salınması önemlidir çünkü endometrium kanseri olan PKOS vakalarında LH reseptörlerinin aşırı expresyonu izlenmiştir. Endometrium kalınlaşması, uzamış amenore, karşılanmamış estrojen maruziyeti ve anormal uterin kanaması olan PKOS hastalarında transvajinal ultrason ve endometrial biyopsi önerilir. Endometrial hiperplazi nedeniyle anormal uterin kanaması olanlar oral kontra- septifler, siklik veya kontinu progestinler veya levonorgestrelli rahim içi araç sistemleriyle tedavi edilmelidirler. Aşırı kilolu olanlara kalori kısıtlaması ve egzersiz önerilmelidir. Oral kontraseptif kullananlarda 4 yıllık ve 12 yıllık kullanım sonucu endometrium kanseri sırasıyla yaklaşık %50 ve %70 azalır. Kullanımı bıraktıktan sonra yine yükselir fakat yine de hiç kullanmayanlara göre daha düşüktür. PKOS’lu genç hastalarda ve özellikle VKİ yüksek olanlarda endometrium kanserinin artması nedeniyle tarama ve önleme stratejileri geliştirmek amacıyla daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
PKOS’un esas özelliklerinden biri olan hiperan drojenizm de endometrium kanserinin ortak bulgusudur. PKOS’da yüksek miktarda LH salınması önemlidir çünkü endometrium kanseri olan PKOS vakalarında LH reseptörlerinin aşırı expresyonu izlenmiştir.
PROF. DR. TEVFİK YOLDEMİR