SON DÖNEM SALGINLARINDAN; UYUZ

Son dönemlerde hayatımız salgın hastalıklar gölgesinde ya hastalığa karşı korunarak ya da hastalığı geçirmekle olan mücadelelerle geçiyor. Yaş, cinsiyet ayırt etmeksizin hala içinde olduğumuz Covid19 pandemisi bunun en uzun soluklu ve hala etkili olan bir örneği aslında. Bununla beraber yine dönemsel olarak ya da dönemden bağımsız bulaşıcı hastalıklarla da mücadele etmeye çalışıyoruz. Bu bulaşıcı hastalıklardan bir tanesi de uyuz.

Uyuz; latince adı Sarcoptes scabiei var.hominis olan parazitin insan derisine tutunarak ve çoğalarak bu süre içinde de üzerinde yaşadığı insanın derisine zarar verip, tahriş, döküntü, kaşıntı, kızarıklık ve kabuk gibi sorunlara sebep olmaktadır.

Uyuz vücuda girdiği ve tutunduğu ilk anda herhangi bir belirti göstermeyip 2-6 hafta içerisinde deri üzerinde belirtiler ortaya çıkmaktadır. Bu durum da bulaşı-cılığı daha artırmaktadır. Özellikle bağışıklık sisteminin düştüğü gece saatlerinde artan şiddetli kaşıntı, yaygın kızarık döküntüler şeklinde; vücutta yoğunluk olarak avuç içi bölgesi, parmak araları, ayak tabanı, koltuk altı, bilekler, genital bölge gibi alanlarda çoğunlukla yanlış yerleşmektedir.

Yine bağışıklık sistemi baskılanmış veya kaşıntının iyi algılanmadığı, nörolojik bozukluklar nedeniyle duyu kaybının olduğu veya parazite aşırı duyarlılık yanıtının baskılandığı bireylerde klasik uyuz tablosundan farklı olarak kaşıntı hafif veya hiç olmayabilir, cilt lezyonları aşırı kabuklanma şeklinde olup kötü kokulu ikincil bakteriyel enfeksiyonlar da eşlik edebilir. Lezyonların şekline göre uyuz ya da başka bir hastalık olup olmadığı ancak bir doktor tara-fından teşhis edilerek ve onun belirlediği uygulama yöntemleri ile tedavisi mümkün olmaktadır.

Hekimin belirlediği cilt üzerine uyuz olan bölgeyi hem yatıştırmak hem de üreme-sini yavaşlatıp durdurmak için geçerli olan topikal uygulamalarda ise; yine önerilen krem, merhem ya da losyonun ciltte bekleme, ciltten arındırma süreleri farklılık göstermektedir. İlaç uygulanan bölgenin kuru ve temiz olması çok önemlidir. Bununla birlikte genelde tedavinin hekimin farklı bir yöntem ve saat belirlemediği sürece uygulamayı gece yapması yine uygun olacaktır.

Hastalığın geçirildiği süre boyunca hekimin uygulamasını önerdiği bağışıklığı yüksek tutacak beslenme yöntemleri ve bağışıklık destekleyiciler hastalığın seyir ve süresini etkileyen diğer faktörlerdendir. Bununla birlikte uyuz taşıyan bireyin giydiği kıyafetler, üzerinde yattığı çarşaf ve benzeri malzemeler yüksek sıcaklıkta yıkanmalı ya da kuru temizleme yapılmalıdır. Yıkama yapılamadığı durumlarda ise kıyafet ve çarşaf ve benzeri malzemelerin en az beş gün boyunca kullanılmayacak şekilde koyu renkli siyah bir torbada bekletilmesi gerekmektedir.

Vücuttan uyuz uzaklaştıktan sonra 2-4 hafta daha kadar kaşıntı devam edebilir. Bu şekilde durumlarda endişe etmeden ciltteki tahriş olmuş bölgelerin iyileşmesini destekleyici ve yatıştırıcı kremlerle uygulama yaparak beklemek uygun olacaktır.

Birçok bulaşıcı hastalıkta olduğu gibi uyuz hastalığının tedavisinde de, tedavi süreci boyunca her şeyi bireysel kullanmak ve temizlemek hem etrafındaki bulaşı-cılığı azaltacak hem de kişinin hastalıktan mümkün olduğu en kısa sürede kurtul-masını sağlayacaktır. Bununla birlikte her hastalığın tedavisinde olduğu gibi vücu-dumuzun savunması olan bağışıklığını yüksek tutmak en önemli ve en gerekli et-kendir. Bu sebeple hastalığın cilt üzerinde fiziksel ve psikolojik etkilerini olabilecek en iyi düzeyde tutmak ve desteklemek hastalığın süresinde etkili bir zaman ka-zandıracaktır.

Birçok bulaşıcı hastalıkta olduğu gibi uyuz hastalığının tedavisinde de,tedavi süreci boyunca her şeyi bireysel kullanmak ve temizlemek hem etrafındaki bula-şıcılığı azaltacak hem de kişinin hastalıktan mümkün olduğu en kısa sürede kur-tulmasını sağlayacaktır.

Kaynaklar:

Salavastru CM, Chosidow O, Boffa MJ, Janier M, Tip- lica GS. European guideline for the management of scabies. J Eur Acad Dermatol Venereol 2017;31:1248- 53.
Scott GR, Chosidow O; IUSTI/WHO. European guide- line for the management of scabies, 2010. Int J STD AIDS 2011;22:301-3.
Scabies-CDC Resources for Health Professionals. 2015. Çevirimiçi adres: http://www.cdc.gov/std/tg2015/ec- toparasitic.htm. 15 Ekim 2017. [CrossRef]
Scott G. United Kingdom National Guideline on the Management of Scabies (2007). www.bashh.org/do- cuments/27/27.pdf [CrossRef]
Sashidharan PN, Basavaraj S, Bates CM. 2016 UK Na- tional Guideline on the Management of Scabies. https://www.bashhguidelines.org/ media/1137/sca- bies-2016.pdf [CrossRef]

Kozmetolog Ecz. Neslihan Sungurtaş

SON DÖNEM SALGINLARINDAN; UYUZ

Comments

Etkin Eczacılık

Etkin Sağlık Dergisi

Etkin Sağlıkçıyız