WBC; beyaz kan hücreleri, akyuvarlar, lökositler; bunlar vücudun savunma sistemi hücreleridir. Nötrofiller, lenfositler lökosit çeşitleridir. PLT; platelet-trombositler; pıhtılaşmadan sorumlu hücrelerdir. Hemogram: Kan sayımı, kandaki hücrelerin sayılması demektir. Anemi (kansızlık) olup olmadığına bakılır.
Hemogram için kan verirken aç veya tok olmak fark etmez ancak eğer çok yağlı bir öğün yediyseniz kanda yağ tanecikleri olacağından sayım iyi olmaz. Eğer demir (Fe) bakılacaksa kanın mutlaka sabah verilmesi gerekir. Kan verilirken kolunuza bağlanan turnikenin uzun süre kalması sayım sonuçlarını etkileyebilir. Hemogram için Mor kapaklı (içi kanın pıhtılaşmasını engelleyen bir madde ile kaplı) tüpler kullanılır. Kan alındıktan sonra tüp 8-10 kez çalkalanmalıdır. Alınan kan örneği 6 saat içinde çalışılmalıdır.
RBC; kırmızı kan hücreleri, alyuvarlar, eritrositler Hgb; hemoglobin Hct; hematokrit (eritrosit indeksidir) Anemi (kansızlık) daha ziyade eritrositlerin eksikliği ile tanımlanır.
Eritrositler hemoglobinden oluşur, hemoglobin de hücrelere oksijen taşır. Kan kemik iliğinde yapılır, eritrositlerin kemik iliğinde olgunlaşıp kana geçmesi iki gün sürer. Bu nedenle dağcılar çok yükseklere çıkarken belli yüksekliklerde bir süre kalarak eritrositlerin olgunlaşmasını beklerler. Eritrositlerin olgunlaşması için B12 vitamini ve Folik asite ihtiyaçları vardır.
WBC; beyaz kan hücreleri, akyuvarlar, lökositler; bunlar vücudun savunma sistemi hücreleridir. Nötrofiller, lenfositler lökosit çeşitleridir. PLT; platelettrombositler; pıhtılaşmadan sorumlu hücrelerdir. Kan tablosunu değerlendirirken her laboratuvarın yöntemi farklı olacağından referans değerleri bazı farklılıklar gösterir. Sonuçlar Referans değerleri göz önünde bulundurularak değerlendirmelidir.
B12 EKSIKLIĞI; hem anemiye neden olur, hem de santral sinir sisteminde bazı şikayetlerle kendini gösterir:
• Baş ağrısı • Baş dönmesi • Ayağa kalkınca baygınlık hissi • Kulaklarda uğuldama-çınlama • Gözlerin önünde sinek uçuşmaları • Konsantrasyonda azalma • Uyuklama hali
• Nadiren bilinç bulanıklığı Hemoglobinin üretiminde bakır (ilgili enzimin içinde) ve B6 kullanılır.
Uzun süre kepekli ekmek yiyenlerde folik asit eksikliği olabilir. Demirin emilimi C vitamini ile daha iyi olur, ancak C vitamininin dozu önemlidir.
Demir eksikliği anemisinde kanın kırmızı hücrelerinin sayısı azalmaktadır. Hemoglobinin (hücrelere oksijen taşır) temel minerali DEMİR’dir. Kadınlar, şiddetli âdet kanamalarında bazen günde 1,5 grama kadar demir kaybedebilirler.
Gebe annelerin hafif demir eksikliği anemisi olması bebeği etkilemese de orta ve şiddetli demir eksikliği anemisi bebeği de etkiler.
Bebeklerin demir ihtiyacı da fazladır. Bebeklerde demir damlaları dişleri boyayacağı için damlalığın ağzın geri kısmına damlatılması tavsiye edilir. Demir damla ve şurupları meyve suyu ile de verilebilir. C vitamini ile daha iyi olur.
Demir eksikliği tedavisinde doktorunuzun size önereceği demir tabletlerini aç karına almalısınız.
Sabah uyanınca alıp 1,5-2 saat sonra kahvaltı yapılır. Mide koruyucu alınacak ise bu en az iki saat sonra alınmalıdır. Teknoloji ilerledikçe demirin emiliminin yiyeceklerden etkilenmesini önleyen kaplamalar yapılmaktadır. Tedavi sırasında kabızlık şikayetlerine rastlanabilir. Bunu için eczacınıza danışınız.
Demir eksikliği anemisi tedavi edildikten sonra tekrar ederse emilimde bir sorun olabilir, Çölyak hastalığı veya glüten intoleransı gibi...
ANEMI; Dünya Sağlık Ör- gütü (DSÖ) anemiyi yaş ve cinsiyete bağlı olarak hemoglobinin kadınlarda 12g/dl, erkeklerde 13g/dl nin altında olmasıdır diye tanımlar. Çocuklarda kan tablosu büyükler gibi değerlendirilmez. 70 yaş üstü erkekler de dikkatle değerlendirilmelidir.
ERITROPOEZ: KAN YAPIMI için gerekli moleküller Eritropoetin Demir (Fe) Vitamin B12 Folik asit Askorbik asit Pridoksin (B6) Aminoasit
EZC. ASUMAN ÇAKIROĞLU