Aralık 2019 tarihinde Çin’de görülen ve sonrasında tüm dünyaya yayılan Covid 19 pandemisi bugün de hala devam ediyor. Başlangıcından bu yana ilerleyen süreçte, bulunup onaylanmasıyla korunma sürecinde önemli adımlardan birisi olan aşı ve aşılanma süreci, ülkemiz dahil tüm dünyada hala uygulanmakta olup toplum bağışıklığı oluşana kadar da hayatımızda olmaya devam edecek gibi görünüyor. Yetkili sağlık otoriteleri tarafından onay almış aşılar öncelikle iki doz olmak üzere ülkemiz olmak üzere birçok ülkede üçüncü doz da yapılmak suretiyle hala devam ediyor. Peki uygulanan bu aşıların hastalığı azaltma ya da yavaşlatma üzerine etkisi var mıdır? Bunu en iyi rakamlar üzerinden anlayabiliriz. Bu konuda sıklıkla yapılan çalışma sonuçları paylaşılmaya ve hastalıkta aşı uygulamasının gerçek etkilerini öğrenmemize kaynak sağlamaya devam ediyor.
Aşı uygulamasına ilk başlayan ülkelerden birisi İsrail’dir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından onay alınan Pfizer Biontech aşısını tercih eden İsrail yapılan aşı istatistiklerini ve yapılan çalışma sonuçlarını açıkladı.
20 Aralık 2020’de İsrail, 16 yaş ve üstü insanlar için ülke çapında bir COVID-19 aşılama kampanyası başlattı ve yalnızca Pfizer-BioNTech mRNA COVID-19 aşısını kullandı. SARS-CoV-2 enfeksiyonlarının sayısı ile ilgili hastaneye yatışların ve ülke çapında aşılama kampanyası tarafından önlenen ölümlerin sayısı hakkında tahminleri açıklandı. Bu çalışmada İsrail, rutin olarak İsrail Sağlık Bakanlığı tarafından ilk 112 gün (20 Aralık 2020, 10 Nisan 2021 boyunca Covid-19 enfeksiyonları ve COVİD-19 kaynaklı durumlara bağlı hastaneye yatış kritik durumlar ve ölüm sonuçları izlendi ve kaydedildi.
Aşı çalışmasının bir parçası olarak, 16 yaş ve üstü tüm bireyler, 21 gün arayla iki dozluk bir programda Biontech aşısı ile aşılanmaya hak kazandılar. Aşılama programının, en azından kısmen aşılanmış (en az bir doz ve ilk dozdan sonra en az 14 günlük takip) ile aşılanmamış bireyler (yani, daha önce laboratuvarda doğrulanmış SARS-CoV-2 enfeksiyonu kanıtı bulunmayan) takip edildi.
İsrail’in aşı kampanyasının takip süresinin sonunda 158.665 kişinin (%95) SARS-CoV-2 enfeksiyonuna karşı, 24.597 kişinin hastaneye yatışı, 17.432 ağır veya kritik durumla hastaneye yatışın ve 5.532 ölümü önlediği gibi bir sonuca bağlandı. 24.597 hastaneye yatışın 16.213’ünün (%65,9) ve önlenen ölümlerin 5.532’sinin 5.035’inin (%91,0) 65 yaş ve üstü arasında olduğu tahmin edildi. Buna bakarak 116.000 (%73,1) SARS-CoV-2 enfeksiyonu, 19.467 (%79,1) COVID-19 ile ilişkili hastaneye yatış ve önlenen 4.351 (%79) ölümün tamamen aşılanmış popülasyon tarafından olduğu sonucu çıktı.
Ulusal aşı kampanyası olmasaydı, İsrail muhtemelen bugüne kadarki en büyük pandemi dalgası sırasında meydana gelenlere kıyasla hastaneye yatış ve ölüm sayısını üç katına çıkaracaktı ve sağlık sistemi büyük sorunlarla karşılaşacaktı. Programın önemli olabilecek dolaylı etkileri ve uzun vadeli faydaları bu tahminlere dahil edilmedi ve gelecekteki araştırmaları garanti altına aldı.
Covid 19 pandemisi, 10 Eylül 2021 itibarıyla dünya çapında 220 milyondan fazla vaka ve 4,6 milyon ölümle sonuçlandı. İsrail, ülke çapında hızlı bir COVID-19 aşılama kampanyası başlatan ilk ülkelerden biriydi. İsrail Sağlık Bakanlığı liderliğindeki kampanya, Pfizer– BionTech aşısının 16 yaş ve üstü tüm vatandaşlara 21 gün arayla iki dozluk bir programa göre uygulanması amacıyla 20 Aralık 2020’de başladı.
İsrail, 6.5 milyonu 16 yaş ve üstü olan yaklaşık 9.2 milyon nüfusa sahiptir. Biontech aşısı, başlangıçta sağlık çalışanlarını, uzun süreli bakım tesisi sakinlerini, bağışıklığı baskılanmış kişileri ve 60 yaş ve üstü kişileri hedef alan tüm İsrail sakinlerine sunuldu. Daha sonra daha genç yaş gruplarına aşı önerildi ve 4 Şubat 2021’e kadar, 16 yaş ve üstü tüm İsrail sakinleri aşılanmaya hak kazandı. 10 Nisan 2021’e kadar, 16 yaş ve üstü İsraillilerin %70’inden fazlasının 65 yaş ve üstü yetişkinler arasında %90’dan fazla iki doz kapsama dahil olmak üzere iki doz aldığı 10 milyondan fazla aşı dozu uygulanmıştı.
İsrail’de yüksek SARS-CoV-2 virüsü sırasında tanıtılan yüksek aşı alımının kurulması, ulusal verileri kullanarak Pfizer-Biontech’in gerçek dünyadaki aşı etkinliğinin sağlam analizlerine ve yüksek aşı alımının pandemiyi kontrol edip edemeyeceğine dair ön değerlendirmelere olanak sağlamıştır. Bu analiz, İsrail’de Pfizer-Bi- ontech in, COVID-19 ile ilişkili hastaneye yatışları ve ölümler de dahil olmak üzere tüm SARS-CoV-2 sonuçlarına karşı, yaşlı popülasyonlar da dahil olmak üzere tüm yaş gruplarında yüksek etkinliğini bulmuştur. Raporlar ayrıca SARS-CoV-2 enfeksiyonlarının insidansında ve COVID-19 ile ilişkili hastaneye yatışlarda ve artan aşı kapsamına karşılık gelen ölümlerde önemli düşüşler olduğunu göstermiştir. Bu bulgular Pfizer Biontech’in orijinal randomize kontrollü çalışmasından ve Danimarka, İngiltere ve A.B.D dahil diğer ülkelerde bu aşının gerçek dünyadaki etkinliğine ilişkin diğer ön raporlardan elde edilen verileri doğrulamıştır.
Hala aşı ile ilgili bilgi ve veriler istatistikler olarak kayıt altına alınmaktadır. İsrail gibi birçok ülke verileriyle aşının Covid 19 pandemisindeki etkisi kayıt altına alınmaya ve bize ışık tutmaya devam edecektir.
Kaynaklar:
The Lancet Articles: Infections, hospitalisations, and deaths averted via a nationwide vaccination campaign using the Pfizer–BioNTech BNT162b2 mRNA COVID-19 vaccine in Israel: a retrospective surveillance study Eric J Haas, MD * John M McLaughlin, PhD * Farid Khan, MPH Frederick J Angulo, PhD Emilia Anis, MD Marc Lipsitch, DPhil et al.Show all authors Show footnotes Published:September 22, 2021DOI:https://doi.org/10.1016/ S1473-3099(21)00566-1 PlumX Metricsaynak:
Ecz. Neslihan Sungurtaş
Comments