23 Eyl 2020

ANTİK MISIRIN ZAMANSIZ İKSİRİ GÜL VE AROMATERAPİ

Erken toplama mümkün olan en yüksek yağ verimini garanti eder. Gül çiçekleri temiz bir bez üzerine toplanır. Yağların kaçmaması için torbalara kapatılır. Daha sonra damıtıcıya ulaştıklarında zemine serpilirler

Güzel kokusu ve olağanüstü özellikleri, süperstar durumunu her zaman garanti eden zamansız bir zarafete sahiptir. Yabani güllerin 60-70 milyon yıl önce ekvatorun kuzeyinde, Norveç ve Alaska’da bile yetişen yaban güllerinin fosilleşmiş kanıtları bulunmuştur.

Konvensiyonel Tıp (modern, Batı, Ortodoks tıbbı) kesin ve ölçülebilir bilim ile ilgilenir. Sembolik bağlantılar için yeri yoktur. Ancak Alternatif Tıbbın zihin, beden, ruh bağlantısı, bu sembolik gerçeklerin duygularımızı nasıl etkilediğini araştırmayı gerekli kılar. Çünkü sonuçta ortaya çıkan duygular fiziksel sağlığı da derinden etkiler, gülünkinden daha derin çalışan sembol yoktur.

Gülün sembolizmi zamansızdır, “zamanın sonuna kadar senin hakkında böyle hissetmek istiyorum” mesajını iletir. Antik çağlardan beri bugün tanıdığımız “gül” sembolizmin, tıbbın ve romantizmin bir parçası olmuştur. Gülün en ünlü bağlan-tısı Kleopatra iledir, ancak asıl kullanımı Sümer Tanrıçası İnanna ile olan ilişkiler-inde, nerdeyse 3000 yıl önce izlenebilir (M.Ö 2900). İnanna’nın tapınağı bugün Irak’ta Fırat kıyısından çok uzak olmayan Uruk’tadır. Onun tasvir edildiği flamalar ile birbirine bağlanmış sazlardır, ancak Sargonik dönem ile her zaman sekiz köşeli yıldız veya bir “gül”ün ilkel resmi iledir. İnanna bir ana tanrıça olmasa da gelecek yüzyıllarda, özellikle İştar (Asur ve Babil’in en gözde tanrıçası), Venüs (Yunan mitolojisinde güzellik tanrıçası), İsis (Mısır’ın en büyük bereket ve sağlığın tanrıçası) ile “gül sembolizmi” açısından ortaya çıkan diğer doğa tanrıçaları ile birçok bağlantıyı paylaşıyor. Mısırlıların koku ile olan ilişkisi bugün bizimkinden çok farklı ve gülün ne kadar güçlü olduğunu kavramak, bununla ilgili bazı görüşler kazanmak için önemlidir.

Hamile olabileceğinizden şüphelenirseniz lütfen gül uçucu yağı kullanmaktan kaçınınız.

Antik Mısırlılar tanrılarından gelen güzel kokulara inanıyorlardı. Kyphi (Tapınak tütsüleri) gibi kokuları soluduklarında belirli bir tanrı ile iletişime geçtiklerine inanırlardı. Gül; çiçekti, bu yüzden gül içeren tütsü tariflerinden sızan koku tanrıçanın çağrılması için kullanılırdı. Antik Mısır’ın son Helenistik kraliçesi Kleopatra’yı, Prof. Joann Fletcher “Büyük Kleopatra, Efsanenin Arkasındaki Kadın” kitabında şöyle anlatır: Sanatçı, doğumundan beri sahip olduğu bir tanrısallığı vurgulamak için muhteşem etkinlikler düzenleyen Kleopatra kelimenin tam anlamıyla her durum için kendini tanrıçaya dönüştürdü.

Roma’nın kalbinde Venüs olarak ortaya çıktı. Akdeniz’de Afrodit olarak yelken açtı (Geminin yelkenlerine koku yağlarını attırmıştır. Seyredenleri Tanrıçaya yaklaştırmak için) ve kadınsı tanrının tüm özelliklerini emerek Mısır’ın en önemli tanrıçası İsis’i geri getirdi (Bunun için verdiği bir ziyafette 1,5 metreyi bulan gül petallerini konukların ayaklarına döktürmüştür). O zamanlarda damıtma henüz keşfedilmemişti. Bu olaydan sonra en az 9 yüzyıl daha gül yağı olamayacaktır. Antik Mısırlıların gül yağı ise; Rhodhion olarak bilinen üründür (Lisa Manniche’s book Sacred Luxuries; Fragrance, Aromatheraphy and Cosmetics of Ancient Egypt).

Rhodhion (Dioscorides) ürünün formülü: • Yağ (Sesam oil) 9,220 kg • 1000 gül petali

• Camel grass (üst sınıf Li- mon otu Cymbopogon schoenanthus) • 2,494 kg Keçi boğan (Aspalathos) • Eğir otu (Sweet flag) • Tuz • Bal • Alkanet (Hava Cıva kök renk için)

Bugün bildiğimiz orijinal gül özünün (yağının) nereden kaynaklandığı net değildir. Gül suyunun 9. yüzyılda damıtıldığına dair kanıtlar vardır. Uçucu yağın bundan kaynaklanan şanslı bir kaza olduğu muhtemeldir.

Aromaterapide dünyada iki tür Gül kullanılır;

• Rosa damascane- Damask gül (Şam gülü)-Bazen Türk gülü- bazen Bulgar gülü olarak da adlandırılan Şam gülü (Damask)

• Rosa centifolia- Yüz yapraklı gül- Lahana gül veya Rose de Mai (Mayıs gülü) olarak da adlandırılır. Bu Ayurveda’da kullanılan aynı yağdır ve antik Yunan ve Unani yazılarında da görürüz.

İki ana ürün kullanılmaktadır. Uçucu yağ ve mutlak. Bunların her ikisi de hem Şam hem de Centifolia’da bulunabilir, bu nedenle etiketleme dikkatlice kontrol edilmelidir.

• Uçucu yağı damıtma ürünüdür. Bunun Rose (Gül) Otto veya Rose (Gül) Attar’ı olarak etiketlendiği görülür. Gül Otto daha soğuk koşullarda renksiz ve yarı katıdır. Kokusu tatlı ve yumuşaktır ve hafifçe karanfil ve vanilya nüansı vardır.

• Mutlak (saf, susuz), bal ve altın gibidir ve Otto’dan daha viskozdur. Çok daha baharatlı bir nota sahip gibidir.

Rosa damascane için (Tisserand ve Young 2013) %0,16’lık bir maksimum topikal kullanımda seyreltme önerilmektedir. Rosa centifolia için maksimum topikal seyreltme %2,5 olarak önerilir (Tisse- rand ve Young 2013).

Kontredikasyonları:

• Hamile olabileceğinizden şüphelenirseniz lütfen gül uçucu yağı kullanmaktan kaçınınız.

• Güvenli kullanım sadece gebeliğin 37. haftasından sonra yapılabilir.

Rosa (Gül) cinsi, 100 veya daha fazla türü ve binlerce alt türü kapsayan cinstir. Bilinen en eski gül hala M.Ö. 12. yüzyıla dayanan Rosa gallica’dır. Rosa gallica’nın (Galya gülü) bugün muhtemelen tanıdığımız antik çağın gülüdür. Bize Rosa damescana’yı veren Türk gülü (Şam) bu erken gallica gülünün soyundan gelir. Geleneksel Çin Tıbbı, hepsi çok az farklı özelliklere sahip çeşitli türler kullanır. Bunlar; Rosa rugosa (Japon gülü), Rosa chinensis (Menekşe ya da Çin gülü) 18.yy’dan), Rosa laevigata vb.

Distilasyon (Damıtma):

Tarihsel süreçte Rose (Gül) Attar başlangıçta masif gül suyu endüstrisinin bir ürünüdür. Gül, Mart ve Mayıs ortasında çiçek açar (Suudi Arabistan’da). Isparta’da Mayıs ayının ortasından Haziran ayının sonuna kadar hasat yapılabilir. Toplayıcılar şafaktan sabah 8.00’e kadar çiçekleri koparır, bu sırada çiçekler çok açık olur ve yağlarını havaya dağıtmaya başlarlar. Erken toplama mümkün olan en yüksek yağ verimini garanti eder. Gül çiçekleri temiz bir bez üzerine toplanır. Yağların kaçmaması için torbalara kapatılır. Daha sonra damıtıcıya ulaştıklarında zemine serpilirler. Onları havalandırmak ve fermantasyona başlamamalarını sağlamak için gül suyu ile spritzlenir.

Bundan sonra gül yaprakları özel fırınlarda kurutulur. Daha sonra ilk sulara taze petaller eklenir ve kaynatılır. Ardından gül suyu yerleşmesi için 30 gün bekletilir. Bu süreç gül yağının başlangıçta yaklaşık 600 yıldır nasıl çıkarıldığıdır. Ancak çift damıtmanın Avrupa’da 15-16. yüzyıl civarında uygulandığı düşünülmektedir. Çift damıtma veya Kohobasyon; damıtma sırasında hayati bir bileşen geride bırakılır. Feniletil alkol biraz suda çözünür ve uçucu yağın güzel pembe kokusunu oluş-turan ana bileşenlerden biridir. Bu bileşeni tekrar yağa çekmek için sular ikinci bir damıtma işleminden geçer. Bu sürece “Kohobasyon” denir.

Mutlak gül (Rosa damascena) uçucu yağı:

Menşei ülkeler: Türkiye, Bulgaristan, Hindistan

Kullanılan bitki bölümü: Çiçekler

Kimyasal Aileleri: Monoter- penol, Fenoller

Buharlaşma hızı: Orta taban

Gül yağı endüstrisi:

16. yüzyıla kadar İran en büyük gül yağı ihracatçısıydı. Bugün Bulgaristan ve Türkiye ile eşleşemiyor. Başlıca gül üreten ülkeler; Türkiye, Bulgaristan, İran, Fas, Hindistan ve Çin’dir. Bugün Türkiye, parfümeri endüstrisi için bir numaralı ‘’Gül’’ üreticisi unvanına sahiptir. Yılda 13.000 ton çiçek hasat edilmektedir. Isparta’nın dağlık bölgelerinde altmışa yakın köyde üretim yapılmaktadır.

REFERANSLAR

• Perry N. ve Perry E. (2006) Psi- kiyatrik bozuklukların tedavisinde aromaterapi: klinik ve nörofarma- kolojik perspektifler. CNS İlaçları 20, 4, 257-280

• Rakhshandah H., Hosseini M. Ve Dolati K. (2004) Rosa damascena’nın farelerde hipnotik etkisi. İran Farmasötik Araştırma Dergisi 3, 181-185 • Rhind JP. (2014) Koku ve Refah. Londra: Şarkı Söyleyen Ejderha. • Shafei MN, Rakhshande H, ve Boskobady MH. (2003) Rosa damascena’nın kobaylarda antitu- sif etkisi. İran Farmasötik Araştır- ma Dergisi 2, 231-234 • Ulusoy S., Boşgelmez-Tinaz G. Ve Secilmis-Canbay H. (2009) Gül uçucu yağı, hidrosol ve mutlak to- koferol, karoten, fenolik içerik ve antibakteriyel özellikleri. Güncel Mikrobiyoloji 59, 554-558 • Elizabeth Ashley-Rose Goddess Medicine

ECZ. SERAP ÖZHAN

ANTİK MISIRIN ZAMANSIZ İKSİRİ GÜL VE AROMATERAPİ

Comments

Etkin Eczacılık

Etkin Sağlık Dergisi

Etkin Sağlıkçıyız