Histamin, vücudumuzun doğal olarak ürettiği bir kimyasal maddedir. Bağışıklık sistemi, sindirim sistemi ve sinir sisteminde yer alır. Histamin aynı zamanda bazı gıdalarda bulunan bir amindir. Beslenme yoluyla pek çok besinle vücuda alınan histamin, Diamin oksidaz (DAO) ve histamin N-metiltranferaz (HNMT) tarafından yıkılarak düzeyleri düşürülür. Ancak kişi histamin bakımından zengin besinler tüketirse ve yeteri kadar histamin yıkacak DAO enzimi yoksa kişinin kanındaki histamin dengeleri bozulur ve histamin intoleransı bulguları ortaya çıkar. Diamin oksidaz (DAO) eksikliği olan kişiler; migren, fibromiyalji, atopi, egzama, deri döküntüsü, kronik yorgunluk sendromu ve fibromiyalji sorunu yaşayabilirler. Herkesin tolere ettiği bir histamin seviyesi vardır. 0.3-1 ng/mL bazal seviyeler normal olarak kabul edilir.
Histamin intoleransı nedir?
Histamin intoleransı, vücudun histamini yeterince parçalayamaması sonucu histamin düzeyinde meydana gelen yükselmeye neden olur. Bu sebep daha fazla semptom olmasına yol açmaktadır. Histamin açısından zengin gıdaların veya histamin salgılayan veya DAO’yu bloke eden alkol veya ilaçların yutulması, histamin intoleransı olan hastalarda diyare, baş ağrısı, astım, hipotansiyon, aritmi, ürtiker, kaşıntı, kızarma, uyku problemi, kalp çarpıntısı gibi durumlara sebebiyet verebilir. Belirtiler histamin içermeyen bir diyetle azaltılabilir veya antihista-minikler ile ortadan kaldırılabilir.
Bu semptomların önüne geçmek için hangi besinlerden uzak durmalıyız?
Besinlerin histamin içeriği test laboratuvarlarına göre büyük farklılık gösterir. Besinlerin özellikle meyve ve sebzelerin doğru histamin içeriğini belirlemek, besinlerin olgunluk derecesi, zamanı, hasat yöntemi, depolama koşulları, kirlenme koşulları gibi farklılıklar ve laboratuvar teknikleri sebebiyle zordur.
Soyulmuş, paketlenmiş meyveler, salatalar ve sebzelerin histamin içeriği genellikle taze olan- lardan daha yüksektir. Taze ve kesilmemiş meyve sebzeler kabukları sayesinde mikrobiyal bulaşmadan dolayısıyla histamin üretiminden korunurlar. Bu yüzden histamin intoleransı olan hastaların sebzeleri taze olarak tüketmesi en iyi seçenektir. Alkol, özellikle kırmızı şarap, histamin açısından zengindir ve güçlü bir DAO inhibitörüdür. Şarap alımı, plazma histamininde artış ve hapşırma, kızarma, baş ağrısı, astım atakları ve diğer anafilaktoid reaksiyonları ortaya çıkarabilmektedir.
Histamin intoleransında olanların sınırlaması gereken besinler:
- konserve deniz ürünleri (sardalya, ton balığı, hamsi),
-parmesan gibi eskitilmiş peynirler, - tütsülenmiş etler (sosis, salam, jambon), - tekrar ısıtılmış yemekler, çikolata, - Bazı baharatlar (tarçın, karanfil, köri, acı), - fermente gıdalar (kefir, turşu, peynir) - bazı baklagiller (soya, yeşil bezelye, kuru fasulye), - kuruyemişler, - bazı sebzeler (ıspanak, avokado, patlıcan, domates, mantar),
- bazı meyveler (ananas, papaya, çilek, muz), 4 deniz ürünleri
Yukarıdaki besinler histamin bakımından zengindir. Histamin intoleransı olan kişiler bu besinlerden uzak durmalıdır.
Bazı önemli notlar:
• Elma, brokoli, marul, acı biber, soğan, sarımsak gibi sebzeler
• Taze balık 1⁄2 saat içinde tutulup, pişirilip, tüketilirse yenebilir.
• Yumurta, pankek, kek, pasta gibi pişmiş ürünlerde, az miktarda pişmiş yumurta gibi besinler de histamin intoleransında tüketilebilen besinlerdir.
Kaynaklar:
Maintz, L., & Novak, N. (2007). Histamine and his- tamine intolerance. The American journal of cli- nical nutrition, 85(5), 1185-1196. https://doi.org/10.1093/ajcn/85.5.1185
Morimoto, T., Yamamoto, Y., & Yamatodani, A. (2001). Brain histamine and feeding behavior. Be- havioural Brain Research, 124(2), 145-150. https:// doi.org/10.1016/S0166-4328(01)00225-X
Zimatkin, S. M., & Anichtchik, O. V. (1999). Alco- hol-histamine interactions. Alcohol and alcoho- lism (Oxford, Oxfordshire), 34(2), 141-147. https://doi.org/10.1093/alcalc/34.2.141
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25820671/
Uzman Diyetisyen İpek Ağaca Özger
Comments