T.C. Sağlık Bakanlığı’na göre Aşı; Bir enfeksiyona karşı bağışıklık sağlamak için hazırlanmış, vücuda çeşitli yollarla verilen biyolojik üründür. Aşılar hastalığı geçirmeden o hastalığa karşı bağışıklığı sağlar. Aşılamanın amacı hastalığı ve hastalık ile oluşabilecek ölüm ve engellilik durumunu önlemektir. (Kaynak: https:// covid19.saglik.gov.tr/ Güncellenme Tarihi 25 Aralık 2020 Eklenme Tarihi 02 Temmuz 2020.).
Covid-19 hastalığına karşı geliştirilen aşılardan birisi Sinovac firmasının ürettiği “Corona Vac” aşısıdır ve aktif olmayan (inaktive, hastalık yapmayan) virüsler vücuda zerk edilerek, bağışıklık sisteminin virüsü tanıması ve bir daha karşılaştığında kolay mücadele etmesi amaçlanır. Bu aşı için aşılama işlemi; kolunuzun omuz bölgesi civarında bulunan kaslarınızın içine iğne ile aşı içeriğinin enjekte edilmesi şeklindedir.
COVİD-19 HASTALIĞINA KARŞI GELİŞTİRİLEN AŞILAR VE AMAÇ Genel olarak amaç; SARS- CoV-2 virüsünün neden olduğu (COVID-19) hastalıklara karşı bağışıklık kazanılıp daha sonraki dönemde bu virüsle karşılaşıldığında vücudun bu virüsü tanıyıp hastalık oluşturmasını engellemek ya da gelişirse enfeksiyonun şiddetini azaltmaktır. Aşılar %100 koruyamayabilir. Covid-19 hastalığının tam olarak tedavisi bulunmadığı için ve sonuçları uzun dönem hastalık durumu ve ölüm dahil oldukça ağır olduğundan, toplumsal bağışıklığın sağlanması için aşılanma oldukça önemlidir.
CORONA VAC AŞISI (SİNOVAC FİRMASI) Corona Vac aşısının Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu ve birçok yabancı bilim insanlarınca, henüz etkileri ve yan etkileri tam olarak belirlenmediği halde, testler ve denemelerden geçtiği için acil kullanım onayıyla önerilmektedir. Aslında faz 3 bilimsel çalışmaları halen tamamlanmamıştır. Keza bu durum Moderna ve Pfizer-Bionthec aşıları için de geçerli olup yurtdışında acil kullanım onayları almışlardır. Sputnik aşısı ise Rusya tarafından geliştirilmiş ve son haberlere göre Türkiye’de de üretim anlaşması yapılmıştır.
Bu aşıların kendisi normal şartlarda COVID-19 enfeksiyonu yapmaz ve ancak önerilen şekildeki dozlarıyla yapıldığında hasta olma şansınızı belirgin oranda azaltmaktadır. Aşılanan kişi kendisi korunuyor olsa bile virüsü aldıysa başkasına bulaştırabilir. Çünkü bugünkü bilgilerimizle uyardığımız bağışıklık sistemi solunum yolu yüzeyine ulaşamamaktadır. Bu nedenle aşı uygulandıktan sonra da maske, mesafe ve temizlik kurallarına uyulması gerekmektedir. Bakanlığımız tarafından artık önlemlere gerek olmadığı açıklanana kadar bu önlemlerin alınmasına devam edilmelidir.
CORONA VAC (SİNOVAC FİRMASI) AŞISININ OLASI YAN ETKİLERİ
Tüm ilaçlar gibi aşılar da yan etkilere neden olabilir. Bunların çoğu hafif ve kısa vadelidir ve herkeste oluşmaz. Sinovac aşısı 30 Aralık sonrasıTürkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun (TİTCK) 14 gün sürecek güvenlik testlerine tabi tutulmuştur. Daha öncesinden alerjisi olan kişilerin aşısını hastanelerde yaptırması önerilmektedir.
Bildirilen aşı yan etkileri: 1- Enjeksiyon bölgesinde bölgesel lenf bezlerinde büyüme ve enfeksiyon gelişebilir. 2- Aşının herhangi bir bileşeninin neden olduğu alerjik reaksiyonlar: kurdeşen, alerjik cilt döküntüleri ve anafilaktik şok (aşırı alerjik reaksiyon sonucu aşırı tansiyon düşüklüğü, boyun bölgesindeki dokulardaki ödem nedeniyle nefes yolunuzda kapanma dahil olmak üzere ölümcül bir alerjik reaksiyondur) oluşabilir.
3- Nöbet geçirme (ateşli veya ateşsiz istemsiz kasılma) söz konusu olabilir. 4- Aşı yapılan bölgede şişlik, kızarıklık, ağrı olabilir. 5- Ateş, titreme, yorgunluk, baş ağrısı, kas/eklem ağrısı, kusma, ishal görülebilir.
COVID-19 aşısı uygulamasından sonra, aşıyla ilişkili olabileceği düşünülen bir rahatsızlık hissedilmesi durumunda, en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
CORONA VAC AŞISININ YAPILMAMASI GEREKEN KİŞİLER 1) Bu aşının bileşenlerinden herhangi birine (İnaktive virüs antijeni, parçacığı, Alüminyum hidroksit, disodyum hidrojen fosfat, sodyum hidrojen fosfat, sodyum klorür) alerjisi olduğu bilinen kişiler.
2) Diğer tüm aşılarda da olduğu gibi yüksek ateş (38oC ve üzerinde), tablosu netleşmemiş hastalık ve kronik hastalıkların atakları sırasında aşının uygulanmasının bir süre ertelenmesi önerilmektedir.
GİRİŞİMDEN ÖNCE HEKİMİNİZE AÇIKLAMANIZ GEREKEN DURUMLAR 1. COVİD-19 hastalığını geçiriyor veya geçirdiyseniz, temasınız bulunduysa bildirmelisiniz. PCR testi ile COVID-19 tanılı kişilere ve aşıdan önceki 10 gün içinde bir COVID-19 vakasıyla temas etmiş kişilere Covid-19 aşısı uygulanmayacak.
2. Herhangi bir kronik hastalığınız, sürekli ilaç kullanımınız söz konusu ise aşıdan önce hekiminize bilgi vermelisiniz.
3. İmmün yetmezliğiniz (bağışıklık sistemi zayıflığı) varsa veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanıyorsanız, aşının etkisinde azalma gelişebilir. Bu durumda aşılama tedavi sonuna kadar ertelenmeli veya hastaların iyi korunması sağlanmalıdır. Elbette aşı altta yatan hastalık nedeniyle sınırlı bir yanıta yol açsa bile önerilmelidir.
4. Kontrolsüz epilepsi veya Guillan-Barre Sendromu gibi progresif (ilerleyici) hastalığı olanlar bunları bildirmelidir.
5. Halen sağlıkla ilgili özel bir durumunuz varsa (örneğin kadınlar için hamileyseniz, hamileliği planlıyorsanız veya emziriyorsanız) bilgi vermelisiniz. Gebelik ve Emzirme döneminde inaktif COVID-19 aşısının uygulanmasına ilişkin veri bulunmamaktadır. COVID-19’u ağır geçirme riski yüksek olan hamilelere 3. Gebelik ayından sonra kendi istekleri halinde ve emziren kadınlara kendi istekleri halinde aşı uygulanabilir. Grip ve/veya zatürre aşısı olduktan en az 2 hafta sonra COVID-19 aşısı olabilirsiniz (Lütfen covid19. saglik.gov.tr adresindeki ayrıntılı bilgileri okuyunuz).
6. Daha önce yaşanan belirgin bir alerjik reaksiyon varsa aşı uygulamasından önce bu durum sağlık personeline belirtilmelidir. Herhangi bir maddeye, gıdaya veya ilaca karşı alerjiniz varsa bunu belirtmelisiniz. Herhangi bir alerji varlığı durumunda Sağlık Bakanlığı aşının hastanelerde yapılmasını önermektedir
Şunu belirtmek isterim ki hem sağlık çalışanlarına yapılan aşılarla ilgili, hem de yaşlılarımıza yapmış olduğumuz aşılarla ilgili yakın çevremizde herhangi bir önemli yan etkiye ya da beklenmedik bir sonuca, soruna rastlamadım ve buna oldukça sevinmekteyim.
Son olarak belirtmek isterim ki halen bize kayıtlı olan vatandaşlarımız veya yakınları gelip aşı randevusunu bizden almaya çalışmaktadırlar. Sağlık Bakanlığımız konu ile ilgili çok güzel bir hazırlık yapmış ve 182 nolu telefonla hızlıca randevu oluşturulabilmektedir. Peki bu 182 nolu randevu hattını ne zaman arayacağız? İşte bu konuda da vatandaşlarımızdan bazıları bilgi eksikliği içinde. Aşılanma sırası gelenler bunu e-nabızdan ya da medyadan haberleri takip ederek öğrenebilirler. Sıraları anons edildiğinde 182’yi arayacak veya internet kullananlar mhrs. gov.tr adresinden randevularını alabileceklerdir.
Randevuların aile sağlığı merkezleri ya da diğer sağlık kurumlarına bizzat başvuru ile alınması söz konusu olsaydı bulaş riski oldukça fazla artacaktı. Sağlıklı günler dilerim.
Dr. Alper Zobarlar
Aile Hekimliği Uzmanı
Comments