Rahim ağzı kanserinin önlenebilir olduğunu ancak yine de kadınlar arasında en sık görülen kanserlerden biri olduğunu biliyor musunuz?
Rahim ağzı kanseri, HPV’ye karşı aşılama ve düzenli tarama yoluyla kolayca önlenebilir.
Rahim ağzı kanseri dünya genelinde kadınlarda en sık görülen dördüncü kanser türüdür. Yılda yaklaşık 570.000 yeni vaka teşhis edilmekte ve 311.000 rahim ağzı kanseri nedenli ölüm gerçekleşmektedir.
Rahim Ağzı Kanseri Farkındalık Ayı
Ocak ayı tüm dünyada “Rahim Ağzı Kanseri Farkındalık Ayı” olarak belirlenmiştir. Bu ay bo- yunca toplumda rahim ağzı kanseri konusunda farkındalığı artırmak, erken teşhisin önemini vurgulamak ve aşılanmanın önemine dikkat çekmek amacıyla çeşitli etkinlikler düzenlenmekte ve bilinçlendirme kampanyaları yürütülmektedir.
Bu yıl Rahim Ağzı Kanseri Farkındalık Ayı, HPV aşılarına, düzenli taramaya ve rahim ağzı kanserinin erken evrelerinde tedaviye erişimin artırılmasının önemini vurgulamayı amaçlamaktadır.
Rahim Ağzı Kanseri hakkında bilmeniz gereken 5 önemli şey:
1.HPV rahim ağzı kanserinin birincil nedenidir.
Rahim ağzı kanseri, bir kadının rahim ağzında, rahim veya rahmin vajinaya açılan alt kısmında gelişir. Rahim ağzı kanseri vakalarının neredeyse tamamına yakınına (%99.7) son derece yaygın bir virüs olan insan papilloma virüsü (HPV) neden olur.
HPV’nin birçok tipi vardır, farklı tipleri farklı sağlık sorunlarına yol açar. HPV cilt siğillerine, genital siğillere ve bazı kanser türlerine neden olabilir. Doktorunuz genital siğilleriniz olduğunu teşhis ederse, bu HPV enfeksiyonunuz olduğu anlamına gelir, ancak genital siğillere neden olan HPV tipleri kansere yol açmaz.
HPV enfeksiyonlarının çoğu bağışıklık sistemi tarafından temizlenir ve hiçbir belirtiye neden olmaz. Ancak bazı HPV tiplerinde enfeksiyon devam edebilir ve rahim ağzı kanserinin gelişmesine yol açabilir. Tanımlanan 40’tan fazla HPV tipi arasında yaklaşık 15’inin kansere ne- den olduğu bilinmektedir. HPV 16 ve 18 alt tipleri tüm rahim ağzı kanserlerin yüzde 70’inden fazlasında saptanmıştır. HPV ile enfekte olmuş rahim ağzının kanser geliştirmesi 15-20 yıl sürer, ancak bazen süreç daha hızlıdır ve 5-10 yıl sürebilir.
2. HPV cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyondur.
HPV>%99 oranda cinsel ilişki ile ciltten cilde temas yoluyla bulaşır. Bu oral, vajinal veya anal ilişki yoluyla gerçekleşir. Ancak HPV, cinsel ilişki olmadan bile genital bölgelerin yakın temasıyla yayılabilir.
Çok sayıda partneri olan kişilerin HPV enfeksiyonuna yakalanma olasılığı daha yüksektir. Birçok HPV taşıyıcısı enfekte olduğunun farkında değildir, bu nedenle farkında olmadan enfeksiyonu başkalarına yayabilirler. Prezervatifler HPV’ye karşı tamamen koruma sağlamaz, bunun nedeni, virüsün prezervatifle kaplanmayan ciltte yaşayabilmesidir. HPV vücut ısısına ihtiyaç duyar, bu nedenle havuzdan, tuvaletten, hamamdan ve saunadan bulaş görülmez.
3. Rahim ağzı kanseri HPV aşısı yoluyla önlenebilir.
HPV aşısı rahim ağzı kanseri ve HPV ile ilişkili diğer kanserlerin gelişmesine yol açabilen HPV enfeksiyonuna karşı koruma sağlar. Aşı, HPV nedenli her 10 vakanın 9 unu önleyebilir.
HPV aşısı, kişi HPV ile enfekte olmadan önce yapıldığında en etkili korumayı sağlar. HPV aşı- sının bu nedenle 9-14 yaş aralığında yapılması önerilse de, aşı 9 yaşından 26 yaşına kadar herhangi bir zamanda uygulanabilir. Bununla birlikte, 26 yaşın altındaysanız ve cinsel olarak aktifseniz, genital siğilleriniz veya pozitif HPV testiniz varsa HPV aşısından yine de fayda sağlayabilirsiniz.
Türkiye’de eczanelerde HPV’ye karşı 9’lu koruyucu aşı bulunmaktadır. Bu aşı HPV’nin 9 farklı tipine karşı koruma sağlar. Ne yazık ki, ülkemizde HPV aşısı ulusal aşılama takviminde yer almamaktadır.
HPV aşısının yan etkileri olduğuna dair yanlış bilgilere rağmen, araştırmalar mevcut HPV aşılarının son derece güvenli olduğunu açıkça göstermiştir. #AşılarGüvenlidir #AşılarÇalışır
4. HPV aşıları öncelikli olarak 9-14 yaş arası tüm kız çocuklarına yapılmalıdır.
Rahim ağzı kanserinden etkili korunma için kız ve erkek çocuklar 9-14 yaş aralığında aşı olabilirler. Öncelikli olarak, HPV aşıları 9-14 yaş arası tüm kız çocuklarına cinsel olarak aktif hale gelmeden önce yapılmalıdır. Aşı, yaşamları boyunca rahim ağzı kanserine yakalanma riskini azaltacaktır.
Dünya Sağlık Örgütü tüm kız çocuklarının 1 veya 2 doz HPV aşısı ile aşılanmasını önermektedir. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler 2 veya 3 doz almalıdır. Bazı ülkeler, HPV’nin toplumdaki yaygınlığını daha da azaltmak ve erkeklerde HPV’nin neden olduğu kanserleri önlemek için erkek çocuklarını da aşılamayı seçmiştir.
5. 30 yaşından itibaren düzenli tarama kanser riskini azaltır.
Rahim ağzı kanseri erken tespit edildiğinde yüksek oranda tedavi edilebilir. Ancak, rahim ağzı kanseri erken evrelerinde hiçbir belirti göstermeyebilir. Bu nedenle, HPV’ye karşı aşı olunsa bile HPV’yi kontrol etmek için 30 yaşından itibaren düzenli tarama yaptırmak önemlidir.
Kadınlar 35 yaşına kadar bir HPV testi yaptır- malı ve ardından 45 yaşına kadar bir HPV testi daha olmak üzere yaşamları boyunca en az 2 kez taranmalıdır. HPV testi negatif çıkan kadınlar her 5 ila 10 yılda bir tekrar taramadan geçmelidir.
Rahim ağzı kanserini gelecek
nesiller için ortadan kaldıralım!
Önleme, tarama ve tedavi yöntemleriyle rahim ağzı kanserini birkaç nesil sonra halk sağlığı sorunu olmaktan çıkarabiliriz. HPV’ye karşı profilaktik aşılama ve kanser öncesi lezyonların tespit edilip tedavi edilmesi, rahim ağzı kanserinin önlenmesinde en etkili yollardır. Erken teşhis edildiğinde ve etkili bir şekilde yönetildiğinde, rahim ağzı kanseri başarılı bir şekilde tedavi edilebilen kanser türlerinden biridir. Ancak, çok geç teşhis edildiğinde sonuçlar o kadar iyi olmayabilir, ileri evre kanserler uygun tedavi ve palyatif bakım ile kontrol altına alınabilir. Dünya genelinde ülkeler, önümüzdeki on yıl içinde rahim ağzı kanserini ortadan kaldırmak için çalışmalarını hızlandırmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından Rahim Ağzı Kanseri için 2030’a kadar ulaşılması gereken 3 hedef belirlenmiştir:
• Çocuklarda 15 yaşına kadar HPV’ye karşı aşılanma oranını %90’a çıkarmak
• Kadınlarda 35 yaşına kadar tarama, 45 yaşına kadar tekrar tarama oranını %70’e çıkarmak
• Kadınlarda kanseri tedavi ile kontrol altına alınanlar ve kanser öncesi tedavi edilenlerin oranını %90'a çıkarmak
Bu hedeflere ulaşılmasına ülkemizden destek vermek ve rahim ağzı kanserini gelecek nesiller için bir halk sağlığı sorunu olmaktan çıkarmak için bugün yapacaklarımız çok önemli.
Bilgi edinin, düzenli tarama yaptırın ve HPV aşısı olun.
Bu yazıdan öğrendiklerinizi çevrenizdeki kadınlarla paylaşın.
Sağlıklı bir gelecek için birlikte hareket edelim.
ERKEN EVRE RAHİM AĞZI KANSERİ BELİRTİLERİ
Adetler arası veya menopoz sonrası düzensiz kanama
Vajinal akıntıda artış ve akıntının kötü kokması
Cinsel ilişkiden sonra vajinal kanama
Pelvik ağrı veya cinsel ilişki sırasında ağrı
Bu belirtiler kanser olmayan durumlardan da kaynaklanabilir, ancak bu belirtiler ile karşılaşırsanız doktorunuza danışın.
Kaynaklar:
HPV Information Centre. Human Papillomavirus and Related Diseases Report. https://hpvcentre.net/statis- tics/reports/XWX.pdf (Accessed on April 25, 2022)
https://www.emro.who.int/noncommunicab- le-diseases/campaigns/cervical-cancer-aware- ness-month-2024.html#
Köse FM&Karabük E. HPV Aşıları Mitler ve Gerçekler. 2020. ISBN:978-975-277-816-0.
Meites E, Szilagyi PG, Chesson HW, Unger ER, Romero JR, Markowitz LE. Human Papillomavirus Vaccination for Adults: Updated Recommendations of the Advi- sory Committee on Immunization Practices. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2019 Aug 16;68(32):698-702. doi: 10.15585/mmwr.mm6832a3. PMID: 31415491; PMCID: PMC6818701.
Sung H, Ferlay J, Siegel RL, Laversanne M, Soerjoma- taram I, Jemal A, Bray F. Global Cancer Statistics 2020: GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Wor- ldwide for 36 Cancers in 185 Countries. CA Cancer J Clin. 2021 May;71(3):209-249. doi: 10.3322/caac.21660. Epub 2021 Feb 4. PMID: 33538338.
Walboomers JM, Jacobs MV, Manos MM, Bosch FX, Kummer JA, Shah KV, Snijders PJ, Peto J, Meijer CJ, Muñoz N. Human papillomavirus is a necessary cause of invasive cervical cancer worldwide. J Pathol. 1999 Sep;189(1):12-9. doi: 10.1002/(SICI)1096-9896(199909)189: 1<12::AID-PATH431>3.0.CO;2-F. PMID: 10451482.
WHO/ICO Information Center of HPV and Cervical Cancer (HPV Information Center). Human Papilloma- virus and Related Cancers in the World. Summary Re- port 2010. http://www.who.int/hpvcentre/en/ (Acces- sed on September 19, 2011).