Genital hijyenin sağlanması, kadın sağlığı ve üreme sağlığının korunmasındaki en önemli basamaktır. Kadınlarda genital bölge cinsel ilişkilerle ve genital organların kalın bağırsağa yakın komşuluğu nedeniyle mikrobik etkenlere maruz kalmakta-dır. Ayrıca adet döneminde kullanılan tamponlar, iç çamaşırlardaki kimyasal maddeler ve temizlik amacıyla kullanılan ürünler de genital bölgede hem tahriş-lere neden olabilir hem de enfeksiyona zemin hazırlayabilir. Kadın genital organ-larından vaginanın en önemli özelliği zararlı bakterilere karşı kendini savunan mekanizmalara sahip olmasıdır. Laktobasil adı verilen bu bakteriler, vaginanın asit ortamında ürerler ve enfeksiyona yol açan bakterilerin çoğalmasına engel olurlar. Ancak bazı durumlarda vaginanın asit ortamında bozulmalar sonucu laktobasiller azalırlar ve sonuç olarak enfeksiyonlar oluşabilir. Vaginanın asit ortamını bozan durumlar;
• Vaginaya uygun olmayan kimyasal maddelerin girmesi (alkali özelliği olan sabunlar, sıvı temizleyiciler, duş jelleri gibi)
• Östrojen üretiminin azalması
• Güçlü antiseptik maddelerin uzun süreli kullanımı
Kadın genital organların anatomik yapısı da bakteri vb. zararlı maddelerin vagina içine girmesine engel olmaktadır. Çünkü vaginanın dış kısmındaki kapak, üretra-dan mesaneye geçişi önlemektedir. Kadınlarda, dış genital bölgedeki bakterilerin ve mantarların yol açtığı enfeksiyonlar sık görülmektedir. Özellikle genital bölge temizliğine dikkat edilmeyen durumlarda bu durum tekrarlayıcı olabilmektedir.
Dış genital bölge temizliği ve bakımı ile ilgili uyarılar/önlemler;
• Genital bölge temizliği için uygun olan ve vaginanın asit ortamını sağlayan temizleyiciler kullanılmalı, vücut sabunları ile genital bölge temizliği yapılma-malıdır.
• Tuvalet sonrası temizlik önden arkaya doğru yapılmalıdır.
• Genital cilt bölgesinin kuru tutulması sağlanmalıdır.
• Kullanılan tuvalet kağıdının renksiz ve parfümsüz olmasına dikkat edilmelidir.
• Genital cilt bölgesinin gereğinden fazla yıkanması koruyucu bakterilerin azalma-sına neden olabilir, bundan kaçınmak gereklidir.
• Tuvaletlerde tek kullanımlık klozet kağıtlarının kullanılması sağlanmalıdır.
• Tuvaletlerdeki kirli suyun genital bölgeye sıçraması tehlikelidir. Bu nedenle dezenfektan maddeler içeren klozet tabletlerinden kullanılmalıdır.
• İç çamaşırı sık değiştirilmeli ve yıkama sonrası ütülenmelidir.
• İç çamaşırların pamuklu olmasına dikkat edilmelidir.
• Dış genital bölgenin epilasyonu amacıyla kullanılan ağda, jilet gibi malzemelerin temiz olmasına dikkat edilmelidir.
Kullanılan malzemelerde temizliğe dikkat edilmediği durumlarda bakteriyel enfeksiyonlar oluşabilir. Bazı kişilerde cilt yapısından kaynaklanan tahrişe bağlı ekzemalar, kıl batması sonucu oluşan kabarıklıklar oluşabilir. Tekrarlayan kıl bat-maları sonrasında renk değişikliklerine neden olabilir ve bu lekeler kalıcı olabilir. Böyle durumlarda epilasyon için genital bölge için tasarlanmış epilatörler kullanıl-malı ya da lazer epilasyon tercih edilmelidir. Epilasyon sonrası tahrişler en sık ağda kullanımından sonra oluşmaktır. Alerjik cilt yapısına sahip olan kişiler bu tarz epilasyonu tercih etmemelidirler.
• Dış genital bölgenin temizliği için kolonya, parfüm, deodorant, antiseptik losyonlar gibi ürünlerin kullanılması önerilmemektedir. Çünkü bu maddeler derinin bütünlüğünü bozar ve kolay tahriş olmasına yol açarlar. Bu bölgenin temizliği için özel hazırlanmış ve asit ortamı bozmayan temizleyici ürünler kullanılmalıdır.
• Cinsel ilişki ile bulaşabilen hastalıklardan kaçınmanın en iyi yolu prezervatif kullanmaktır. Ancak bazen prezervatifin yapısındaki lateks maddesine karşı allerjik reaksiyonlar oluşabilir. Bu durumda genital bölge derisinde kızarıklık, kaşıntı, sulantılı yaralar oluşabilir, bu şikayetler nadiren vücudun diğer kısımlarında da görülebilir.
• Adet kanaması sırasında dikkat edilmesi gereken durumlar;
- Kullanılan pedler sık değiştirilmeli
- Dar ve sıkı kıyafetler giymekten kaçınılmalı
- Ayakta duş şeklinde banyo yapılması tercih edilmeli
-Bazen kullanılan pedlere karşı ciltte kaşıntı, kızarıklık ve kabarıklık olabilir. Bu durumda farklı marka pedler denenmelidir.
Genital bölge derisinde en sık görülen enfeksiyonların başında mantarlara bağlı gelişen cilt bulguları gelmektedir. Sık iç çamaşır değiştirilmemesi, vaginal akıntı-lar, nemli ortam, terleme, fazla kilolu olmak, sentetik iç çamaşırı kullanmak, dar ve sıkı kıyafetler giymek, sürekli oturarak çalışmak, şeker hastalığı mantar enfeksi-yonu gelişimine zemin hazırlar.
PROF.DR. TEVFİK YOLDEMİR -KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM UZMANI
Comments