Sizler için Prof. Dr. Özlem Esen ile Covid-19 sürecinde aşı ve kalp-damar sağlığını konuştuk.
Pandemide aşılama çalışmaları yaygın şekilde devam ediyor. Özellikle kalp-damar ve hipertansiyon hastaları ile 65 yaş üstü bireyler daha fazla risk altındalar. Aşılamada 3.doz uygulamasına geçilen şu günlerde siz uzman doktor olarak bizlere neler aktarmak istersiniz?
Avrupa Kardiyoloji Derneği ve A.B.D. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi [CDC] raporları ışığındaki öneriler şunlardır:
1- Kalp hastalarının tümüne yüksek risk profilinde olmaları nedeniyle Covid-19 aşısı olmaları tavsiye edilir.
2- Ülkemizde halihazırda 2 doz Sinovac aşısı olmuş bu grup, 3.doz aşı seçeneklerini herhangi bir gruptan tercih edebilir. Aşıların farklı tiplerde olması halinde etkinlik veya yan etki açısından geri bildirim görülmedi. Bütün aşılar koronavirüsün spike antijenine karşı üretilmiştir. Bu nedenle gerekli antikor gelişimi olacaktır.
Aşı dozları arasındaki ideal süre ne kadardır?
Biontech ile yapılan çalışmalarda iki doz arası 21 gün olması halinde etkinliğin %95 olduğu yönünde iken, Astra Zeneca bu süreyi 8-12 hafta olarak açıkladı. Özellikle tüm dünyada bir an önce toplumun tamamını aşılamanın hedeflenmesi nedeniyle 4-6 hafta iki doz arası için yeterli bir süredir. Belirtilen sürelerde aşılanamayan kişilerde bağışıklığın daha düşük olma olasılığı vardır. Bu nedenle tavsiye edilen süreyi kaçırmamak gereklidir.
Covid-19 geçiren kalp hastaları aşılanmalı mıdır?
3 aydan sonra aşılanmalıdır. Aşılanma, ölümü ve yoğun bakım ihtiyacını önlemesi nedeniyle çok önemlidir.
M-rna aşısı olan Biontech ile bildirilen yan etkiler, kalp hastalıkları açısından ne anlam taşıyor?
Biontech ile gözlenen miyokardit ve perikardit adı verilen kalp kası iltihabı ve kalp zarı iltihabının oldukça nadir bir yan etki olarak bildirilmiştir. 28 Haziran itibarıyla, A.B.D’de 324 milyondan fazla aşı [Moderna ve Biontech] yapılmış ve yaklaşık 1000 vakada miyokardit ve perikardit görülmüş durumda. 30 yaşından gençlerde ve daha çok erkeklerde görülen bu vakalarda altta yatan herhangi bir kalp hastalığı bulunmamıştır. Takip edilen vakalarda da ölümcül bir seyir gözlenmemiştir.
Aşı sonrası hangi belirtilerde hastaneye başvurmak gerekir?
Aşı sonrası, aşı yapılan kolda ağrı, hassasiyet gelişmesi normal olup ayrıca 24 saat içinde hafif ateş yükselmesi ve kırgınlık hali görülebilir. Bu tür etkiler için parasetamol kullanılabilir. Düşmeyen ateş, göğüs ve sırt ağrısı, çarpıntı gibi yakınmaları olan kalp hastası ise hastaneye başvurmalıdır.
Kan sulandırıcı ilaç kullanan kalp hastaları aşı sırasında ilaçlarına devam etmeliler mi?
Evet, ilaçlarına devam etmeliler. Bu aşı kas içine uygulanıyor. Kanama açısından endişeye gerek yoktur. Pıhtı önleyici ilaç kullanan, kapak ve ritim bozukluğu hastaları kalp krizi geçirmiş ve stent uygulanmış hastaların da kan sulandırıcı ilaçlarına devam etmesi uygundur.
Aşılamadan sonra pıhtılaşma yan etkisi için ilaç kullanmaya gerek var mı?
Aşıdan sonra pıhtılaşma yan etkisini önlemek için aspirin kullanılmasına gerek yok. Astra Zeneca ile bildirilen pıhtılaşma yan etkisi, Sinovacve Biontech aşılarında bildirilmemiştir.
Aşı olduktan sonra araç kullanılmalı mı, aşı öncesi ve sonrasında alkol alınabilir mi?
Aşı olduktan ilk 30 dakika allerjik yan etki yaşanabileceği olasılığına karşı sağlık kuruluşundan uzaklaşmamak lazım. Aşının araç kullanımına etkisi yok. Aşının alkol ile etkileşimi henüz bilinmiyor, yine de sağlık ölçüsü aşılmamalıdır.
Son söz olarak ne söylemek istersiniz?
Aşının özellikle yoğun bakım ihtiyacını ve ölüm riskini azaltmakta çok etkili olduğunu ancak halen aşılanmamış kişilerin enfeksiyon kaynağı olabileceğini de unutmayalım. Evdeki aşılanmamış gençlerin, hijyen ve maske kullanımı açısından
dikkatli olmalarını hatırlatmak isterim.
Röportaj
Prof. Dr. Özlem Esen