Hastalık belirtilerinin 12 haftaya kadar uzaması durumuna long Covid, 12 haftadan sonra da devam etmesine ise post-Covid-19 Sendromu ismi verilmektedir.
İki yılı aşkın süredir süregelmekte olan Covid pandemisi nedeniyle dünyada ve ülkemizde birçok kişi hastalanmış, ölmüş veya hastalık, hastalarda bir daha eski sağlığına kavuşamayacak şekilde kronik hasar bırakmıştır. Dünyada ve ülkemizde Covid enfeksiyonu görülme sıklığı giderek azalırken bu sefer de enfeksiyon sonrası tam iyileşemeyen, belirtileri haftalarca devam eden bir hasta grubu karşımıza çıkmaya başlamıştır.
Covid enfeksiyonu, enfeksiyona yakalanan hastaların %85’inde hiç belirti göstermeden veya hafif üst solunum yolu enfeksiyonu şeklinde geçirilirken, %15 hastada akciğerleri de etkileyerek zatürreye yol açmaktadır. Bu grup hastalar hastaneye yatırılarak tedavi gerektiren hasta grubudur. %5 hastada ise zatürre giderek ağırlaşır, sitokin fırtınası gelişir ve yoğun bakım tedavisi gerektirir. Covid enfeksiyonunu atlatan hastaların %10 ila %20’sinde hastalık belirtileri uzayabilmektedir.
Hastalık belirtilerinin 12 haftaya kadar uzaması durumuna long Covid, 12 haftadan sonra da devam etmesine ise post-Covid-19 Sendromu ismi verilmektedir. Bazı kişilerde belirtilerin niçin bu kadar uzun sürdüğü ve tam iyileşmenin geciktiği bilinmemekle birlikte bu hastalarda bağışıklık sisteminin uzun süre uyarılmaya devam etmesinin neden olduğu sanılmaktadır.
Hangi hastalar bu açıdan risklidir?
İleri yaş, altta yatan kronik hastalıklar olması, obezite, kadın cinsiyet, hastanede yatarak tedavi olmuş olmak long Covid ve post-Covid-19 Sendromu açısından riskli hastalardır. Covid aşısı yaptırmış olan- larda hiç aşı olmayanlara göre daha az görüldüğü bilinmektedir. Çocuklarda ve adolesanlarda daha az sıklıkta görülmektedir.
Long Covid ve post-Covid-19 Sendromunun belirtileri nelerdir?
Bu hastalarda birçok organa ait belirtiler görülmektedir. Nefes darlığı, yorgunluk, halsizlik, beyin sisi, kognitif fonksiyonların kötüleşmesi, dikkat ve konsantrasyon bozukluğu, depresyon, öksürük, göğüs ağrısı, mide ve barsak sistemine ait belirtiler, baş ağrısı, çarpıntı, eklem ve kas ağrısı, uyku problemleri, tat ve koku kaybı, menstrüel fonksiyon bozukluklarına rastlanılabilmektedir.
Long Covid ve post-Covid-19 Sendromunun tedavisi nedir?
Her iki durumun da tedavisi hastaya özel olarak değişmektedir. Genellikle multi-disipliner rehabilitatif bir süreç gerekmektedir. Artık 3. basamak sağlık hizmeti veren hastanelerimizin bazılarında Post-Covid poliklinikleri kurulmaya başlan-mıştır. Bu hastalara bu tür merkezler, multidisipliner hizmet vermektedir.
Çok sıkıntılı süreçlere yol açabilen bu enfeksiyonda korunma yöntemlerine uymanın en akılcı yol olduğu unutulmamalıdır. Covid’e yakalanmamak dola- yısıyla long Covid ve post-Covid-19 Sendromundan da korunmak anlamına gelmektedir.
Çok sıkıntılı süreçlere yol açabilen bu enfeksiyonda korunma yöntemlerine uymanın en akılcı yol olduğu unutulmamalıdır. Covid’e yakalanmamak dolayısıyla long Covid ve post-Covid-19 Sendromundan da korunmak anlamına gelmektedir
Dr. Süha Alzafer | Acıbadem Bakırköy Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı